La nacionalitat del Sud de França èra pas a l’Edat Mejana mai aparentada a la del Nòrd que la polonesa o es ara amb la russa. La nacion del Sud de França, comunament apelada provençala, aviá a l’Edat Mejana non pas son que atench un ric desvolopament, se situava quitament a la punta del desvolopament europenc. Abans totas las nacions europencas dispausava d’una lenga de cultura. La sieu poësia porgissiá un modèl autres còps inegalat a totes los pòbles de civilizacion romana, e mai als Alemands e als Angleses. Per la formacion del sentiment cavalairòs rivalizèt amb los Castilhans, los Franceses del Nòrd e los Normands angleses. Per l’industria e lo comèrci, aviá pas res a envejar als Italians. Balhèt non solament a una fasa de l’existéncia medievala, una configuracion esbleugissenta, faguèt quitament espelir un rebat de l’ellenisme ancian al pus prigond de l’Edat Mejana. La nacion del Sud de França rendèt aital a la familha dels pòbles europencs de servicis non pas son que grands mas incommensurables. E ça que la, coma Polonha, foguèt çò primièr estrocejada entre la França del Nòrd e Anglatèrra puèi completament asservida pels Franceses del Nòrd. Dempuèi la Crosada dels Albigeses fins a Loïs XI, los Franceses del Nòrd, que del punt de vista cultural èran tant endarrierats per rapòrt a lors vesins miegjornals coma los Russes per rapòrt als Poloneses, menèron de contunh de guèrras d’asserviment contra los Miegjornals e acabèron de sometre lo país tot entièr. La Republica aristocratica del Sud de França (aicesta denominacion es fòrça justa pel periòde d’apogèu) es estada empachada pel despotisme (Loïs XI) d’acomplir sa pròpria dissolucion intèrna, çò que seriá estat possible, pel desvolopament de la borgesiá urbana, tan plan coma pel mejan de la constitucion de 1791 en Polonha.
Los Franceses del Sud luchèron pendent de sègles contra lors oprimeires. Mas lo caminament de l’istòria foguèt sens pietat. Aprèp a una lucha de tres sègles lor polida lenga èra rebaissada al nivèl de patois e eles meteisses èran devenguts de Franceses. Tres cents ans durèt lo despotisme del Nòrd sul Sud e, aprèp solament, los Franceses del Nòrd reparèron lor opression per l’avaliment dels darrièrs vestigis de l’independéncia medievala. La Constituanta prautiguèt las províncias independentas, la ponha de fèrre de la Convencion faguèt dels estatjants del Sud de França de Franceses e lor balhèt la democracia en compés de lor nacionalitat. Mas ço que lo ciutadan Ruge ditz dels Poloneses s’aplica completament als 300 ans d’opression :
« Lo despotisme rus a pas liberat los Poloneses ; la destruccion de la noblesa polonesa e lo faidiment de tantas familhas polonesas nòblas, tot aquò fondèt pas en Russia ni democracia ni existéncia umana. »
E pr’aquò l’opression del Sud de França pels Franceses del Nòrd es pas jamai estada considerada coma una injusticia vergonhabla. O l’opression del Sud de França es una injusticia vergonhabla, o l’opression de Polonha n’es pas una. Que lo ciutadan Ruge causisca.
Mas ara, ont dembra la diferéncia entre los Poloneses e los Franceses del Sud ? Perqué la França miegjornala foguèt presa en remòrca coma un trast impotent pels Franceses del Nòrd fins a l’aneientiment de la sieu nacionalitat, alara que Polonha a plan fèrma l’intencion d’èsser lèu al cap de totas las tribús eslavas ? Lo Sud de França venguèt – a causa de condicions socialas que podèm pas desvolopar mai aici – la part mai reaccionària de França. La sieu oposicion al Nòrd venguèt lèu una oposicion a las classas progressistas de la França entièra. Venguèt lo bastion del feudalisme e demorèt fins a uèi la fòrça contrarevolucionària de França.
Friedrich Engels Las discutidas sus Polonha in Neue Rheinische Zeitung 3/09/1848
OCCITÀNIA: 800ans de resisténcia! 